Uzależnienie emocjonalne – gdy relacja staje się nałogiem
Uzależnienie emocjonalne – co to właściwie jest?
Jest to jeden z rodzajów uzależnienia, które wiąże się z drugą osobą. Może dotyczyć zarówno kobiet jak i mężczyzn. W tym przypadku „uzależniającą substancją” nie jest narkotyk czy alkohol, a relacja z drugim człowiekiem, np. partnerem. Często uzależnienie emocjonalne definiuje się jako utratę własnej samodzielności czy tożsamości. Zjawisko to polega na tym, że jedna z osób zatraca się w relacji z partnerem. W uzależnieniu emocjonalnym – osoba uzależniona – często traktuje drugą osobę jako osobę niezbędną do życia, osobę bez której nie jest w stanie funkcjonować.
Czym się charakteryzuje uzależnienie emocjonalne?
Anthony Giddens twierdzi, że „uzależnienia przechodzą od przyjemności do zależności”. Tym samym wyróżnia on następujące cechy uzależnienia emocjonalnego:
- Upojenie – uzależniony emocjonalnie w relacjach z partnerem, który jest mu niezbędny do dobrego samopoczucia, doświadcza stanu podobnego do upojenia.
- Dawka – uzależniony potrzebuje coraz większych „dawek” obecności i spędzania czasu z partnerem. Istnieje tylko wtedy, gdy jest przy nim, myślenie o nim nie wystarcza, potrzebuje nieustannych dowodów przywiązania, wciąż musi słyszeć jak jest ważny, jak istotna jest relacja z nim. Każda próba zwiększania dystansu i zachowania siebie powoduje skrajne reakcje u uzależnionego partnera. „Zwiększanie dawki” często wyłącza parę ze świata, powoduje ze jest ona skoncentrowana tylko na sobie i zamyka na kontakty z innymi.
- Utrata własnego „ja” – w uzależnieniu emocjonalnym istnieje również niebezpieczeństwo utraty tożsamości, zdolności krytycznej oceny samego siebie i drugiej osoby. Poczuciu utraty tożsamości towarzyszą wstyd i wyrzuty sumienia. Czasem uzależniony zauważa, że w relacji z partnerem nie wszystko jest w porządku, że uzależnienie jest szkodliwe i chciałby się od niego uwolnić. Świadomość uzależnienia sprawia jednak, że uważa siebie za niegodnego czegoś lepszego, co popycha jeszcze bardziej w ramiona partnera, który przygarnia go i przebacza mu, zadowolony tym razem z posiadania.
Jakie są objawy uzależnienia emocjonalnego?
Osoba uzależniona emocjonalnie często wykazuje się niską samooceną, nie wierzy w swoje możliwości, rezygnuje z własnych potrzeb, planów czy zainteresowań na poczet zadowolenia drugiej osoby. Ma trudności w stawianiu granic, jest niekonsekwentna, jej świat jest całkowicie podporządkowany relacji. Często myśl o rozstaniu wprawia osobę uzależnioną w ogromny dyskomfort. U osób uzależnionych emocjonalnie może dochodzić do osaczenia partnera, drugą osobę chce się mieć na wyłączność.
Na czym polega terapia takiego uzależnienia?
Tak jak w przypadku leczenia innych uzależnień – ważne jest zauważenie swojego problemu i przyznanie się do niego. Terapia może pomóc w zbadaniu przyczyn tworzenia toksycznych relacji, a także w poznaniu destrukcyjnych schematów, które uruchamiają się w relacjach z innymi ludźmi. Ponadto celem terapii jest poprawa jakości funkcjonowania osoby uzależnionej emocjonalnie. Istotne wydaje się być wykształcenie strategii radzenia sobie z niszczącymi schematami, a także zmiana obrazu siebie. Terapia powinna być dostosowana do sytuacji i potrzeb konkretnej osoby.